In Beek en Donk werd in 1891 Harmonie Oefening en Uitspanning
opgericht, en lijkt daarmee oud, maar is het niet, want het
fenomeen harmonieorkest was in enkele landen in Europa al langer
bekend: in 1771 maar liefst werden in Oostenrijk kleine
harmonieorkesten opgericht. 250 jaren geleden….
Vanaf toen groeide de interesse hiervoor, en via Oostenrijk, Pruisen,
Rusland en Frankrijk bereikte het vuur voor die orkest-vorm ook
Nederland, en Beek en Donk.
Het jaar 1891 is, in tegenstelling tot de tijd waarin we nu leven,
2021, een jaar binnen een globale stilte die tot ver in de kosmos als
goddelijk moet zijn ervaren. Landschappen geschilderd in die tijd
zijn onvergelijkbaar met dat wat nu schilderkunst heet, en ook de
muziek van toen lijkt in de verste verte niet op wat Karel Husa
bijvoorbeeld componeerde: Apotheose van deze Aarde[1][2]]
Er was geen geluidsoverlast van intensief en altijd hoorbaar want
altijd aanwezig auto- en vrachtwagenverkeer, af en aan rijdende
tractoren, brommers, scooters, vliegtuiglawaai, geen denderende
treinen, veel mensen, luid pratende mensen, herrie uit
geluidsboxen in winkels en winkelstraten. Het was rustig, je kon de
wind horen, de vogels horen fluiten, en als je al eens iemand
ontmoette, te voet onderweg, dan was er niet die altijd actieve
mobiele telefoon, waardoor je gestoord werd want die staat immers
nooit uit.
Hoe enorm moet dus die in de mens ingebouwde behoefte aan
cultuur zijn geweest, behoefte aan muziek, aan klanken, mooie
klanken, naast die enorme ruimte met «niets». Het is voorstelbaar
dat er uiteraard met gulzige graagte ingegaan werd op het idee,
een harmonie op te willen richten. Die geestelijke vonk moet
binnen korte tijd zijn opgelaaid tot een vuur dat nooit meer geblust
is.
Er was destijds immers nooit muziek te beluisteren, behalve dan in
een concertgebouw, en dat was er geen op het platteland.
Bovendien was dat te duur: denk aan de entree kaartjes, plus de
kleding die je zou moeten dragen: Brabant was de armoedigste
provincie van Nederland. En wie moest je trouwens daar naartoe
brengen? Er was geen auto, geen bus, geen taxi.
Nu leven we 130 jaren later, in 2021.
De herrie van de wereld klinkt ver door, tot in de atmosfeer van de
aarde, via lanceringen van raketten, de satellieten die daar op zijn
plek gebracht zijn, en worden. Het is er al vol, er is al zoveel
ruimteschroot, maar er komt nog veel meer bij: meer dan
honderdduizend 5G satellieten, die elke drie tot vijf jaren vervangen
moeten worden, omdat de mens een video moet kunnen bekijken
als die ergens ver weg in de wildernis even zin heeft een film te
bekijken.
De herrie is zo enorm, dat men niet meer weet wat stilte is. Men is
zelfs bang geworden voor stilte.
Ik wist ook niet meer wat stilte was. Tot ik in Noorwegen ging
wonen. Zodra je van boord gaat op Gardermoen, bij Oslo, word je
omarmd door rust, kalmte, en eenmaal buiten, door de stilte, de
ruimte: Noorwegen is dun bevolkt.
Vanwege het kennen van de verschillen tussen wat in Nederland
normaal is en wat werkelijke rust is, kan ik me voorstellen dat de
oren van de Nederlander aan zo’n enorme burnout lijden, dat er
aan nog meer oor-zaken geen behoefte meer is.
Vanwege dat, tesamen met wat de social media in hevige mate aan
tijd opslokken, is het logisch dat het vuur van wat destijds begon,
begon/begint te doven. De coronacrisis gaf daarnaast vele
blaasorkesten de catastrofale nekslag, en verdwijnen er nu net
zoveel orkesten als er ontstonden destijds, 250 jaren geleden.
De uitdaging waar het huidige bestuur van O&U voor staat, samen
met de leden, om O&U door dit zware weer heen te loodsen, is
enorm, en verdient alle respect en bewondering. Het kost hen
minstens 130 keer meer wilskracht om het schip O&U varende te
houden op de woeste tientallen meters hoge golven van de oceaan
van de maatschappij van nu, dan wat het een bestuur kostte,
destijds, in 1891, om de harmonie op te richten, en uit te doen
groeien naar wat in de jaren zeventig en tachtig uitgroeide tot een
wereld-orkest.
Wat het nog steeds is! Applaus hiervoor!
In het nieuwe qua klankkleuren en werken zeer diverse account van
Koninklijke Harmonie Oefening en Uitspanning in «SoundCloud» is
hoorbaar, in inmiddels tientallen gepubliceerde audio-recordings
van concerten en concoursen, hoe hoog het niveau van het wereld-
orkest O&U was, en nog steeds is. Zegt het voort! Iedereen kan
aansluiten, ook wanneer je geen lid of donateur bent, door
simpelweg te volgen. Dit kan door eerst zelf een account aan te
maken. Dat is gratis.
Dit artikel is geplaatst in Sonus, het digitale verenigingsblad van Koninklijke Harmonie Oefening en Uitspanning uit Beek en Donk (Laarbeek), in het kader van haar 130 jarige jubileum.