Tag: basisschool

Onderwijs

Onderwijs staat in het middelpunt van de belangstelling, in verband met stakingen door basisschoolleerkrachten en door de “Nationale Onderwijsweek”. Daarom hier mijn bijdrage aan de thema’s onderwijs, lesgeven, kweekschool en PABO. Zelf ben ik in de zestiger jaren van de vorige eeuw opgeleid voor het vak onderwijzer op de, zoals het toen nog heette: kweekschool, in Veghel.

Overzicht:

  1. Een overweging
  2. Soorten kweekscholen
  3. Kweekschool en PABO (1)
  4. Kweekschool en PABO (2)
  5. Kweekschool als basis, ook voor leraren in het voortgezet onderwijs
  6. Kweekschool, allesbehalve democratisch
  • Verhalen over mijn kweekschool-docenten
  • Foto’s en verhalen van anderen
  • Laatste nieuws
  • Ouder nieuws
  • Eric van ‘t Zelfde
  • Documentaire
  • TV Serie: De Luizenmoeder

Een overweging

Kweekschool is een merkwaardige term voor een opleidingsinstituut voor jongeren die na het middelbaar onderwijs opgeleid willen worden tot meester, schoolmeester, met het woord meester als uitdrukking van de hoogste graad van kunde, in dit geval de kunst van het lesgeven. Kweekschool kan ook Hogeschool voor de Kunst van het Lesgeven genoemd worden en zoals met alle vormen van kunstzinnig beroepsonderwijs is er vooral tijd voor wat je meester moet zien te worden: kinderen en de daaraan gerelateerde psychologie, didactiek en opvoedkunde; het ontwikkelen van je eigen natuurlijke leiderschap, en alle vaardigheden die je nodig hebt om ook iets te zeggen te hebben, letterlijk en figuurlijk.

Je moet zelf de volledige kennis hebben van de vakken die aan een basisschool gedoceerd worden, uiteraard op een hogeschool niveau, zodat het bij de basisschool behorende niveau meesterlijk-ver overstegen wordt: lezen, schrijven, muzikale vorming, handenarbeid, tekenen, gymnastiek, rekenen, taal, spreekvaardigheid, aardrijkskunde, geschiedenis, biologie en tegenwoordig wordt aan de basisschool ook Engels en werken met computers gedoceerd. Je moet over uitstekende communicatietechnieken beschikken, kunnen aantonen hoogstaande ethische en esthetische inzichten te hebben en verantwoordelijkheid te nemen en te kunnen dragen. Er wordt gewerkt met levend “materiaal” in een reële werkomgeving en met een echte leermeester: kinderen op een basisschool, onder toezicht van een kundige onderwijzer(es) die al jaren in het vak actief is, een meester in het lesgeven is. Aan de top van die “kunst in het lesgeven hiërarchie” bevindt zich de kweekschool-meester-in-de-kunst-van-het-lesgeven, in de kunst van de psychologie, opvoedkunde en didactiek. Helemaal onderaan die “kunst in het lesgeven hiërarchie” sta je zelf, als leerling, kwekeling. Zoals in de schilderkunst van weleer is ook dit een leerling-gezel-meester systeem.

De kweekschool in Veghel was een kweekschool voor onderwijzeressen. Een fotootje van “Groeten uit Veghel”:

veghel kweekschool

De dichtstbijzijnde kweekschool voor onderwijzers (dus niet voor onderwijzeressen) was in Eindhoven. De kweekschool in Veghel werd in 1966 gemengd.

Daarnaast was er nog verschil tussen een R.K. Kweekschool en een Rijkskweekschool. De kweekschool in Veghel was dus Rooms-katholiek en ik besef nu pas dat ik les gehad heb in een instituut dat onder toezicht stond van een Paus, van “Rome”.

Soorten kweekscholen

Hier volgt een overzicht van soorten kweekscholen, gevonden in Wikipedia. Ik wist niet dat er meerdere soorten kweekscholen waren. De lijst is niet juist en niet compleet. Die laatste is een R.K. kweekschool, en dat is dan weer een subcategorie van “Kweekschool voor onderwijzers”. Indien het onderwijzers zijn die deze bladzijde editen dan zal het nog heel wat conflicten geven, want onderwijzers zijn eigenwijs. Weet ik uit ervaring. Dat is niet verkeerd, maar in een groep soortgenoten wel lastig.

Kweekschool en PABO (1)

Er is in Wikipedia nog veel interessants te lezen over alles wat gerelateerd is aan het begrip kweekschool. Het blijkt op de PABO bladzijde in Wikipedia dat de kweekschool ook wel normaalschool werd genoemd. Op de kweekschool bladzijde wordt de term normaalschool op een kwalitatief betere manier uitgelegd dan op de PABO bladzijde, waarmee dan bij deze het verschil tussen kweekschool en PABO kort maar krachtig is uitgelegd.

Verder zijn de woorden, uitgesproken door Eric van ‘t Zelfde, in de documentaire “Goed terecht gekomen in de Schilderswijk”: ‘Ik heb in real time meegemaakt hoe het beroep van leerkracht en docent kapot werd gemaakt.’ een alleszeggend statement over de toestand in het onderwijs, anno 2017. In hoeverre de moderne PABO en haar minder strenge toelatingseisen hier een rol in speelden en spelen, weet ik niet. Meer over de documentaire: hier. Eric van ‘t Zelfde speelde ook een belangrijke educatieve rol in de real-life TV serie: Dream School

Kweekschool en PABO (2)

De kweekschool is niet hetzelfde als de PABO. De afgestudeerde krijgt dezelfde beroepstitel, maar de opleiding is erg veranderd, de normen waaraan men moet voldoen om aangenomen te kunnen worden op een PABO zijn lichter geworden (oorzaak: gebrek aan leerkrachten) en het lessentotaal is sterk verminderd. Dat was nodig. Ik heb de kweekschool als erg zwaar ervaren door het vele wat er moest, de lange lesdagen. In de eerste twee leerjaren werd er zelfs op de zaterdagochtend les gegeven. Je weekend bestond uit niets anders dan studeren en bijslapen. Daarbij kwam dat de meisjes (nee, de jongens niet) ook nog eens handwerk-lessen kregen, met huiswerk. Ik kon het allemaal niet bolwerken en ben dus ook gezakt voor handwerken. Het deerde me niet. Ik had immers mijn kweekschool-diploma, en handwerklessen werden op een jongensschool, waar ik aangenomen was, niet gegeven. Het leven zat me mee.

Kweekschool als basis, ook voor leraren in het voortgezet onderwijs

De kweekschool voor onderwijzers was tevens een deel van de opleiding leraar voortgezet onderwijs, alvorens te gaan studeren voor een specifiek vak, zoals bijvoorbeeld wiskunde, Engels, Frans, natuurkunde, aardrijkskunde, etc. Studeren voor een specifiek vak gebeurde in de vrije tijd, naast het lesgeven aan een basisschool.

Later werd voor die aanstaande docenten voortgezet onderwijs een cursusje lesgeven ingelast binnen het geheel van die voortgezette lerarenopleidingen. De gevolgen daarvan werden al snel merkbaar. Lesgeven leer je niet in een cursusje, of in een soort “app” van een of andere opleiding. Er zijn momenteel leraren die totaal geen educatie gehad hebben in lesgeven, zoals dit destijds op de kweekschool gebeurde, en nu op de PABO. De opvoedkundige en didactische waarde van leerkrachten aan middelbare scholen is over het algemeen dan ook dramatisch slecht.

Lesgeven is een vak op zich, en zwaarder dan door het merendeel wordt begrepen. De aan het vak gerelateerde vakanties en dus vrije tijd werden in mijn tijd gezien als een bewijs dat het vak op zich toch wel zwaar overbetaald werd voor dat vele “nietsdoen”. Hoe het eraan toeging in de lesuren, wat het lichamelijke en geestelijk van je vergt dertig kinderen (+/-) bezig te houden, zo, dat het kwaliteits-uren zijn… men had en heeft geen idee. Dat het moeilijk uit te leggen valt, blijkt uit de nieuwsfeiten over leerkrachten september/oktober 2017. Men snapt het nog steeds niet. Zelfs niet bij de regering.

Kweekschool, allesbehalve democratisch

De term kweekschool bestond in een tijd dat er van medezeggenschap, recht op discussies ofwel bespreekbaarheid van zeer onterechte beslissingen door leerkrachten, en meer, geen sprake was. De vanzelfsprekende autoritaire macht van de docenten had dictatoriale kenmerken. De absolute macht lag bij de religieuzen, de zusters Franciscanessen, en de leken die daar les gaven stonden onder hun regime, temeer omdat de directrice een religieuze was, in mijn tijd was dat Zuster Gijsbertini. Bovendien behoorde de kweekschool tot het materiële eigendom van de zusters Franciscanessen, en het was op hun grondgebied gebouwd. Aan dat dictatoriale bewind  kwam een eind toen Vera Teulings het team van leraren kwam verrijken.

Verhalen over mijn kweekschool-docenten

Foto’s en verhalen van anderen

Laatste nieuws

December 21, 2021: Start van de serie Scheefgroei in het onderwijs – BNNVARA / Jeroen Pauw – We zien dat waar je geboren wordt al bepaalt of je rijk of arm, gezond of ongezond wordt, of je lang leeft of wat korter. Het onderwijs zou de grote gelijkmaker moeten zijn, maar dat is het niet. Zo krijgen kinderen van lager opgeleide ouders vaker een schooladvies dat onder hun niveau ligt dan kinderen van hoogopgeleide ouders. Hier wordt de scheefgroei eigenlijk vergroot. De kwaliteit van het onderwijs staat onder druk door een tekort aan docenten, maar rijke ouders lossen dat op door bijles en privéscholen. Waarom kiezen ze hiervoor? In de studio ouders, scholieren, docenten en onderwijskundigen. Uitzending gemist NPO

Ouder nieuws

Eric van ‘t Zelfde

  • VPRO Tegenlicht: Rotterdamse schooldirecteur Eric van ‘t Zelfde wil kwaliteit van onderwijs verbeteren met een strenge en bevlogen aanpak naar Schots model.
  • NRC: Een gelukkige leerling is de beste troost
  • Funx: Dream School-leerlingen komen weer samen in een confronterende en emotionele reünie
  • AD: Directeur superschool komt met tweede boek
  • Video: De staat van het onderwijs

Documentaire

De Oostenrijkse auteur en film-directeur Erwin Wagenhofer produceerde de spraakmakende documentaire “Alphabet, Angst oder Liebe” en maakt hierin op een meesterlijke wijze duidelijk hoe het onderwijs verworden is tot een levensgevaarlijke machtsstrijd in scoren, daarmee een bedreiging vormt voor de geestelijke gezondheid van het kind en voor alle leven op aarde, in de nabije toekomst.

TV Serie: De Luizenmoeder

De meest herkenbare arena: Het schoolplein. Met de schoolpleinregels, traktatiebeleid, parkeerbeheer, zwaai-afspraken, hangouders, tienminutengesprekken, verantwoorde verjaardagstraktaties, klassen app-groepjes, klaarover-diensten en… luizenmoeders. (Bron)

“De mores uit De Luizenmoeder zijn voor veel ouders herkenbaar. Noem de tv-serie op een schoolplein en je hoort anekdotes over uitsloofouders, uitzwaairegels en verjaardagsverdriet. Goed, de slome directeur Anton en overijverige juf Ank zijn uitvergrote stereotypen, maar, zeggen ouders, er zit een hoop waarheid in de serie. Ze kijken dan ook massaal. De laatste aflevering vestigde een record: een kleine 2,6 miljoen kijkers, waarvan 1,2 miljoen via uitzendinggemist – het hoogste aantal terugkijkers ooit gemeten.” Lees verder in NRC

De serie is in Uitzending Gemist terug te kijken. Alle afleveringen die uitgezonden zijn worden daar gepubliceerd.