Bijgewerkt: 5 december 2021
YR
yr.no is een website voor weersvoorspelling en verspreiding van meteorologische informatie. Deze website wordt gehost door de NRK in samenwerking met het Noors Meteorologisch Instituut. Het woord yr betekent motregen in het Noors.
De weersvoorspelling van YR voor vandaag, woensdag 6 januari 2021
De temperaturen waren al enige dagen sterk aan het dalen en gaan een diepterecord bereiken voor deze winter: -24°C in de nacht van donderdag 7 januari. Min 10°C is hier in Hovet normaal in deze tijd van het jaar. Min 24°C was lang geleden normaal in Noorwegen, nu niet meer. In de winter van 2010/2011, mijn eerste winter in Noorwegen, werd het zelfs -30°C. Het voelde als milde-winter-Nederlander alsof een levensgevaarlijk roofdier aan het huishouden was en dat je dus binnen moest blijven. Gelukkig duurde dat maar kort. Ik heb vandaag gecheckt wat de temperaturen zijn in Siberië, Rusland, en waar de Nederlandse uitdrukking “Siberisch koud” vandaan komt. Het is er momenteel -24°C. Zie screenshot/website. Ik mag dus stellen dat het hier in Hovet “Siberisch koud” is. Voor groter formaat: klik hier.
Omdat ik uit ervaring weet dat Hovet verkeerd uitgesproken wordt door Nederlanders volgt hier een korte uitleg van de naam. Hovet is een samenstelling van “Hov” en “et”, waarbij “et” staat voor het lidwoord de, dat in Noorwegen achteraan het zelfstandige naamwoord wordt geplakt. De klemtoon ligt op Hov en de letter t wordt niet uitgeproken. Je hoort dus “hove”, bijna hetzelfde als het Nederlandse woord “hoeve”. De betekenis van Hov is “hoeve” of “boerderij”: Store Norske Leksikon.
Hov is een gebouw dat in de Vikingtijd werd gebruikt voor de Noorse eredienst. Hov wordt vaak samen met horg genoemd, wat een ander woord is voor een Noorse cultusplaats. Het is onzeker of de hoeven uitsluitend voor cultisch gebruik werden gebruikt, of dat ze ook voor andere doeleinden werden gebruikt.
Hovet betekent dus: “De Hoeve”. Lees ook: De etymologie van Hovet, op de Wikipedia bladzijde van Hovet.
Wat betekent -24 °C voor het dagelijkse leven?
1. Uiteraard moet er harder “gestookt” worden. Alle verwarming in Noorwegen draait op electriciteit, gecreëerd door waterkrachtcentrales. Dit betekent dat de elektrische kachels continue op een hoge stand ingeschakeld staan, maar zelfs dan kan het nog rillerig voelen. Het duurt enige tijd voor je lijf voldoende gewend is aan kou: de herfst hier is kort, en de zon kan ‘s zomers zo heet zijn dat je de schaduw moet opzoeken. De warmte ‘s zomers kan zo lang blijven hangen in het dal hier dat je alle ramen en deuren tegenover elkaar open kunt zetten, ook gedurende de nacht, omdat er geen zuchtje wind is. Die warmte gaat in je lijf zitten, je botten, en omdat de herfst dan zo kort is, laten we het ruim meten: drie weken, dan is de eerste aanloop naar de echte volle winter gedurende de maanden daarna een lastige overgang. Wanneer het dan kort daarna nog eens -24°C wordt dan voel je de kou door de houten weliswaar geïsoleerde wanden van het huis dringen, ondanks de warmte van de kachels, en moet je extra warme kleding gaan dragen, meer lagen dus dan je al gebruikte, ook in huis. Buiten draag je dan extra sokken, een extra dikke jas en muts, wanten. Wol blijkt het enige materiaal dat je een comfortabel gevoel geeft, behaaglijkheid, per direct, zodra je het gebruikt. Lees meer over wol hier.
2. Een ander lastig gevolg van die strenge vorst is het auto-start probleem. Alles in een auto komt tot stilstand, niets werkt er meer en is het nodig een elektrische kachel in de auto te plaatsen om deze te ontdooien, op te warmen tot een temperatuur die zorgt dat alles weer funktioneert. Dat opwarmen kan een hele dag duren. De auto wordt alleen gebruikt wanneer het echt nodig is. Een keer per week boodschappen doen in een supermarkt die alles heeft wat je nodig hebt is noodzakelijk, maar die supermarkt ligt 9 kilometer verderop, en dus is die auto ook noodzakelijk. De bus is een optie, ondanks het gesjouw en wachttijden, maar de bus hier komt maar enkele keren per dag. Bovendien zijn fruit en groenten bevroren voor de bus er is, terwijl je staat te wachten in een diepvries van -24°C. Dus is het goed een en ander in de vriezer te hebben, en je voorraadkast goed aangevuld te houden.
3. Een ander probleem wordt de schone lucht. Een goede ventialtie is belangrijk voor het in stand houden van je gezondheid. Niet alleen wanneer het min vierentwintig graden celcius is. Ook tijdens de covid pandemie is dit een manier om jezelf te beschermen tegen ziek worden. Hoe doe je dat, tijdens min 24? De lucht die door een open raam binnendringt is snijdend koud. Dus moet er enkele keren per dag gespuid worden, voor een korte tijd, waarna de ramen weer gesloten worden. Zonder “dauerlüftung”. Die bestaat niet in de ramen in het oude pand waarin ik woon. Ook is de luchtvochtigheidsgraad belangrijk, altijd: het gebruik van een luchtbevochtigingsapparaat is bij droog weer en bij gebruik van verwarming binnenshuis, noodzakelijk voor gezonde luchtwegen: het maakt je minder bevattelijk voor infecties zoals verkoudheid of griep. Je kunt op zo’n luchtbevochtiger ook aflezen hoe hoog of laag het vochtigheidsgehalte in de lucht is. Opmerkelijk is dat bij strengere vorst de luchtvochtigheid daalt, en je het apparaat dus langer moet laten “stomen”. Het “slurpt” water. Ook is het gebruik van etherische olie een bijdrage aan schone lucht. De aerosols van etherische oliën werken ontsmettend. In plaats van zo’n apparaat kun je ook een pan water op een laag pitje laten “stomen”. Toevoegen van kruiden zoals oregano, of rozemarijn, of wanneer je verkouden bent: dampo, creëert een heerlijke en gezonde geur in huis. Ben je verkouden of heb je griep: tips.
4. Als laatste: het gebeurt vrijwel iedere winter dat muizen een gang graven in het isolatie-materiaal tussen de twee houten wanden van het huis waarin ik woon. Ze zoeken de warme plekken op. Dus daar waar de kachels aan de wand bevestigd zijn. Uiteindelijk sterven ze doordat ze geen weg terug vinden. De geur van een dode muis in de wand van een kamer is zo walgelijk dat je er niet in kunt leven. Het duurt enkele weken voor die geur verdwenen is. Omdat ik al erg beperkt ben in woonruimte, vanwege mijn gevoeligheid voor electromagnetische straling (zie voorpagina van dit blog), heb ik een oplossing gevonden: de raam op een kiertje, ondanks de kou, de deur op een kier, en een ventilator die de lucht laat stromen. Het werkt. Althans om het erin vol te houden. Wierook branden helpt ook, maar dat mag alleen als de luchtbevochtiger uit staat: de rook mengt zich anders met het filtersysteem. Gelukkig is de kracht van één wierook-kegeltje zo groot, dat de geur heel lang blijft hangen.
De uitgelichte afbeelding
Deze foto heb ik gemaakt op dinsdag 5 januari 2021, tijdens een klim-wandeling op weg naar een plek waar de zon boven de zuidelijke bergketen uitkomt. Hovet ligt in het dal tussen de zuidelijke en de noordelijke bergketen, en in de schaduw van de bergketen links op de foto. Je kijkt uit op de bergen van nationaal park Hallingskarvet.
Voor de foto in groot formaat: klik hier. Gisteren was het -17 °C. Dat is koud, maar niet te koud. Met de juiste kleding krijg je het warm door de beweging en de inspanning van het klimmend wandelen. De onbedekte doch goed ingevette wangen waren vuurrood toen ik thuiskwam. Rode “boerinnenwangen” passen bij “de boerderij”, wat namelijk de betekenis is van de naam van het dorpje. Ik ben ingeburgerd, of aan het inburgeren.