Op 27 december 2015 kwam ik tijdens een wandeling door de sneeuw hier in Hovet langs een stenen, paalvormig monument waarop een koperkleurig schild was bevestigd. Voor een grote afbeelding: klik hier.
Mijn nieuwsgierigheid wilde meer te weten komen over deze persoon met de naam Kristian Øvrevollseie, en een viool in zijn handen. Deze vond ik in de Noorse Wikipedia en voegde die informatie toe aan de foto die ik in Flickr geupload heb, destijds. Nu ik sinds kort over muziek schrijf, ook traditionele muziek, is het niet meer dan vanzelfsprekend dat ik ook voor hem een plek inruim: ik woon immers in het dorp waar hij geboren en getogen is, en er is bovendien een nieuwe bron van informatie: het blog Hallingminne, van Olav Sataslåtten.
Kristian Øvrevollseie werd geboren in Hovet, Noorwegen, op 11 mei 1910, en overleed daar op 13 september 1973. Hij was de zoon van Ole L. Øvrevollseie en Anne Olsdtr. Lein. Bron. Het was een muzikale familie, schrijft Olav Sataslåtten. De vader van Øvrevollseie’e moeder (Anne Olsdotter Odden). Ola Lein, of “Leinen” zoals hij in het dorp werd genoemd, was een violist, zo niet een van de groten. Anne zelf kon prachtig zingen.
Slåttespel
Øvrevollseie woonde dus zijn hele leven in Hovet. In zijn jeugd leerde hij het zogenaamde “slåttespel”. De “slått” is volksmuziek die uitgevoerd wordt op de Noorse Hardingfele, de Hardanger viool. Ook Edvard Grieg heeft “slåtter” gecomponeerd, echter vreemd genoeg voor piano.
Kristian Øvrevollseie kreeg les in het “slåttespel” van Sevat Sataøen uit Ål, van Tor Grimsgard uit Nes en Helleik Kvanneberg uit Hol, een plaatsje dat net als Hovet ook deel is van de gemeente Hol Kommune.
In deze speellijst zijn diverse slåtter te beluisteren. Kristian Øvrevollseie speelt daarin samen met Odd Bakkerud, Torleiv Bolstad en Ola Bøe. Kristian Øvrevollseie is op de tekening links onder te zien. Deze tekening is ook hier te vinden.
Virtuoos
Kristian Øvrevollseie stond bekend als een expressieve en buitengewoon goede dansfiddler. In zijn jeugd deden er geruchten de ronde over zijn vioolspel en er werd gezegd dat hij zelfs tafels en stoelen aan het dansen kreeg. Hij improviseerde er op los, met veel zogenaamde double stops. Vertaling vanuit de Engelse wiki: “In de muziek is een dubbele stop de techniek om twee noten tegelijkertijd te spelen op een snaarinstrument zoals een viool, een altviool, een cello of een contrabas. Op instrumenten zoals de Hardanger-viool is het gebruikelijk en vaak gebruikt. Bij het uitvoeren van een dubbele stop worden twee afzonderlijke snaren tegelijkertijd gebogen of geplukt. Hoewel de term zelf suggereert dat deze snaren moeten worden gevingerd (gestopt), kan in de praktijk een of beide snaren open zijn.”
Als hij in de juiste stemming en energie was, speelde hij gemakkelijk op alle vier de snaren tegelijk. Kristian was een belangrijke inspiratiebron voor Odd Bakkerud en Magne Myhren. Helaas is er geen video te vinden waarin Kristian Øvrevollseie live speelt. Om een idee te krijgen hoe zijn spel was zie Odd Bakkerud in een video van NRK.
De traditionele dansen van Hallingdal zijn onlosmakelijk met de traditionele muziek van Hallingdal verbonden. Wanneer je de dans ziet begrijp je de muziek beter, het ritme. Er is voor zover mij bekend geen enkele video te vinden waarin gedanst wordt op de muziek van Kristian Øvrevollseie. Er bestaan uiteraard wel videos met dansen uit de streek, zoals deze. Dansers: Ingunn Stræte Lie en Ulf-Arne Johannessen. Violist: Arne Anderdal.
De gedenksteen
In de jaren vijftig bereikte Kristian Øvrevollseie de top van zijn vioolspel. Na 1960 trok hij zich terug als violist en stierf plotseling aan een hartaandoening in 1973.
De gedenksteen staat vlakbij het huis waar Kristian Øvrevollseie werd geboren, schrijft Olav Sataslåtten in zijn blog Hallingminne. Het staat ook vlakbij de plek waar hij ligt begraven op het kerkhof naast het kerkje, op een heuvel met een prachtig uitzicht op de bergen van het nationale park Hallingskarvet.
Lees meer over Kristian Øvrevollseie: Hallingminne.