Januari 1, 2021
Artikel in Arte: The Sun by Edvard Munch
De werken van de Noorse schilder Edvard Munch[uitspraak: Moenk, met de oe van toen] zijn een eerbetoon aan “de eindeloze krachten van het leven”. Waar zijn wereldberoemde canvas The Scream (De Schreeuw, Skrik) de donkere kant van het menselijk bestaan belicht, onderzoekt hij in zijn meesterwerk The Sun, De Zon, zijn fascinatie voor licht als de bron van alle leven.
De opkomende decemberzon boven een fjord in Kragerø baadt de oceaangolven, de kale kliffen langs de kust en de smalle groene strook die de grens vormt tussen land en zee in een helder licht. Een strakke rechte lijn scheidt het water van de lucht. De zon is alomtegenwoordig. Zijn licht omhult alles.
Dit V(irtual)R(eality)-project onthult het verhaal achter het werk en vertelt over Munch’s fascinatie voor licht en lichtexperimenten, waarmee hij zijn ‘bijna religieuze relatie met licht’ overbrengt. Het is opgenomen op de originele scène in Kragerø. De videobeelden worden ingeleid met deze tekst:
In 1909 begon Edvard Munch aan de Noorse kust bij Kragerø met het realiseren van zijn wereldberoemde schilderijen-serie over de zonsopgang, de rijzende zon. Hij was gefasccineerd door de mogelijkheden die de grenzen van wat realiseerbaar is uit te breiden. Dit projekt os een voortzetting van zijn optische experimenten met licht en kleur.
Gevolgd door:
Wees niet bang: hier kunt u recht in de zon kijken.
En de in het Duits uitgesproken tekst, geschreven door Edvard Munch, in een van zijn notitie boekjes:
We zien wat we zien,
Omdat onze ogen zo geschapen zijn.
Wat zijn we?
Samengebalde kracht in beweging,
Een licht dat brandt en immers:
zoals de innerlijke warmte is zo is ook de uiterlijke vlam.
Heilig uur,
waarin het gemoed, het gevoel,
ontvankelijk zijn voor de golflengten
van het allergrootste krachtwerk
dat voorbij onze verstandelijke vermogens toeft,
door de ontvangst-bereidheid
van het menselijke functioneren.
Al onze gedachten stoppen
bij het tegemoet treden
van het Rijk van het Licht.
Langzaam en bijna onmerkbaar verdrijft het licht van de zonsopgang de winterse duisternis in de VR-ervaring. De nacht verdwijnt en het landschap wordt gehuld in een zachte ochtendgloed, de zonnestralen krijgen een fellere intensiteit en de zon, de bron van alle leven, wordt dreigend hard en stralend. Kunnen we verder kijken dan de fysieke grenzen van onze ogen?
Voortbouwend op Munch’s nieuwsgierigheid naar wetenschap en spiritualiteit, wordt het laatste deel van de VR-ervaring psychedelisch: explosies van kleur en psychedelische beeldfragmenten die contrasteren met het pure licht en de zon, genereert het ‘ganzfeld-effect‘ hallucinerende sequenties van beelden.
De VR-ervaring wordt onderstreept met[een fragment uit] “Een Alpen Symfonie” van Richard Strauss. Munch en Strauss schreven elkaar vaak en deelden een fascinatie voor licht en wetenschappelijke experimenten.
Aanvullend:
- Munch Museum
Between us and the Sun - Edvard Munch’s writings
MM T 2760. Sketchbook. The Violet Journal - Munch i Kragerø
- Mijn eigen zonlicht-creatie gepubliceerd in 2018 in YouTube kanaal Etta’s Favourites: The Light That Fills The World ~ John Luther Adams / Timelapse photography: Jens Noelte